Tatarische Nationalbibliothek

Tatarstan Respublikası Milli kitapxanesenen bay tarixı bar. Kazanda yaşegen bibliofil hem tugan yaknı oyrenüçe Ivan Alekseeviç Vtorovnın 903 isemdege hem 1908 tomnan, periodik basmalardan torgan kollektsiyase Milli kitapxanege nigez sala. Anın ulı N.I. Vtorov (edebiyatçı, arxeolog hem etnograf) 1844 yılda bu kollektsiyane, cemegat' kitapxanese oyıştıru maksatı belen, şeherge bülek ite. Beraz songa kalıp bulsa da, 1865 yılnın 10 (yana stil' belen - 24) gıynvarında şeher cemegat' kitapxanese açıla.

Ivan Alekseyeviç Vtorov

1906 yılda, Kazanda yaşeüçe moselmannar oçen cemegat' kitapxanesenen aerım bülege açıla hem şul zamanda Rossiya tatarları arasında medeniyat-megirifet üzege bulıp tanıla. Büleknen başlangıç fondında torle şexesler bülek itken 915 isemdege 1277 tom iseplene.

1917 yılgı inkıylab kitapxane tarixında yana üzgereşlerge etergeç bire: anın iseme Üzek guberna kitapxanese, e 1923 yılda - Üzek şeher kitapxanese dip üzgertele. 1920 yılda ana V.I.Lenin iseme birele. Moselmannar oçen oeştırılgan bülege 1919 yılda 5 nçe nomerlı şeher kitapxanesene üzgertele, 1922 yıldan M.Vaxitov isemendege Üzek konçıgış kitapxanese dip atala başlıy, 1929 yılda Üzek şeher kitapxanese belen berleşterele.

1934 yılda Üzek şeher kitapxanese olke kitapxanese, 1941 yılda respublika kitapxanese itep üzgertele, ber ük vakıtta ana respublikada kitapxaneler eşe buyınça metodik citekçelek eşe de tapşırıla. 1965 yılda kitapxanenen yana Ustavı raslana, şuşı ustav nigezende ul fenni kitapxane statusın da ala.

1991 yıl kitapxane tarixına in istelekle el bularak kerep kaldı - ul Milli kitapxane statusına iye buldı. Bügen Tatarstan Milli kitapxanese - milli hem respublika, Rossiya hem çit il matbugatının üzek deület kitap saklagıçı, küp funktsiyale kitapxane-megilümat hem fenni-tikşerenü oeşması, medeni, bibliografik hem metodik üzek. Kitapxane tatar xalkı medeniyaten üsterü hem tanıtu oçen küp eşler başkara, tatar kitabın hem respublika turındagı edebiyatnı tuplauda, saklauda, taratuda ana tin başka kitapxane don'yada yuk. Kitapxane fondında 3 mln 200 men dokument iseplene, şunın 85 mene tatar telende.

Kitapxanenen eşçenlege Tatarstannın "Medeniyat turında", "Kitapxaneler hem kitapxane eşe turında", Rossiya Federatsiyasenen "Dokumentlarnın mecbüri nosxese turında" zakonnarı nigezende alıp barıla. "Kitapxaneler hem kitapxane eşe turında" Tatarstan Respublikası Zakonının maxsus maddelere Milli kitapxanenen xoquqıy statusın hem eş yuneleşleren bilgeli. Zakonga yaraşlı reveşte, kitapxane Tatarstan xalıklarının buınnan-buınga tapşırıluçı in kıymmetle medeni miras ob'ektları isemlegene kere. Anın fondı memorial' ehemiyatke iye hem respublikanın medeni, fenni kazanışların tasvirlagan dokumentlarnı kileçek buınnar oçen saklaunı teemin ite.

1997 yılda kitapxanede Gıyl'mi şura (Gıyl'mi sovet) oeştırıldı. Anın top maksatı - Milli kitapxanenen fenni-tikşerenü uçrejdeniese bularak üseşene bulışlık itü. Gıyl'mi şuraga Kazannın yugarı uku yortları hem fenni-tikşernü institutları galim-golemese, ere kitapxanelernen citekçelere hem belgeçlere arasınnan vekiller kerde. Gıyl'mi sovet eşçenlegenen top yuneleşlere - kitapxane hem bibliografiya eşene, kitap belemene karagan zakon aktların, programm dokumentlarnı, fenni-tikşerenü eşe plannarın, Milli kitapxanenen eşçenlegen koyleüçe kagıydelerne karap tikşerü, redaktsiya-neşriyat seyaseten bilgeleü, basmaga tequdim itelgen materiallarga beyalemeler birü.

Tatarstan Milli kitapxanese Ustavının yana redaktsiyase raslandı, anda kitapxane eşçenlegenen küpkırlı yuneleşlere, misal oçen, megilümat xezmete kürsetü, kitapxane-bibliografiya protsessların komp'yuterlaştıru, respublikadagı deület kitapxanelere eşene metodik citekçelek itü h.b. tulı çagılış taba.

Kitapxanede 200 den artık xezmetker eşli, şulardan 170 e - yugarı hem maxsus urta belemle belgeçler.

Milli kitapxanenen 135 yıllık yubilee konnerende mohim vakıyga buldı: Tatarstan Ministrlar Kabinetı kararı (06.04.2000 yıl, N247) nigezende Ximayaçeler şurası (Popeçitel'ler sovetı) oeştırıldı. Anın maksatı - kitapxanenen megilümat baylıkların üsterüge, eşçenlegen kamilleşterüge hem tagın da ceyelderüge yardem itü, respublikanın ictimagıy-seyasi, ruxi-exlaqıy, milli-medeni tormışındagı ehemiyaten arttıru. Tatarstannın gına tügel, boten tatar xalkının kürenekle galimnere, deület idarese organnarının, ere predpriyatiyelernen citekçelere, kommertsiya-ticaret oyışmaları başlıkları egiza bulıp torgan Ximayaçeler şurasın Tatarstan Respublikası Deület Sovetının Prezidium egizası, Fen, megarif, medeniyat hem milli mes'eleler komissiyase reise Razil Ismegıyl' ulı Veliev citekli.